Mai Hạ
Tờ The Wall Street Journal đưa tin ngày 7/10 rằng, gần một năm nay, Mỹ đã bí mật điều một lượng nhỏ lính đặc nhiệm và lính thủy quân lục chiến sang Đài Loan, huấn luyện quân đội nước này nhằm tăng khả năng phòng thủ trước mối đe dọa từ Bắc Kinh, thông tin trên đã khiến ngoại giới chấn động. Tuy nhiên, có thông tin chỉ ra rằng việc quân đội Mỹ đồn trú tại Đài Loan đã tồn tại trong nhiều năm nhưng đến thời điểm “nhạy cảm” hiện nay mới công khai, chính là để phát đi tín hiệu với Bắc Kinh rằng, “Mỹ sẽ sát cánh cùng Đài Loan”.
Tờ The Economist đưa tin ngày 8/10 rằng, năm 1954, Mỹ và Đài Loan đã ký một hiệp ước, trong đó cam kết Mỹ sẽ bảo vệ Đài Loan bằng quân đội và vũ khí hạt nhân.
Tất cả điều này đã thay đổi vào năm 1971, khi chính quyền Tổng thống Mỹ Richard Nixon bắt đầu quan hệ hữu nghị với Trung Quốc, nhằm cô lập Liên Xô. Như một phần trong chính sách mở cửa, Mỹ đã chuyển đại diện ngoại giao của họ từ Đài Bắc (Đài Loan) đến Bắc Kinh, và cuối cùng hoàn toàn rút quân khỏi Đài Loan. Năm 1979, toàn bộ quân đội Mỹ rút khỏi Đài Loan, nhưng cũng trong năm đó, Quốc hội Mỹ thông qua “Đạo luật Quan hệ Đài Loan”, yêu cầu chính phủ Mỹ bán vũ khí “phòng thủ” cho quốc đảo này.
Mỹ đóng quân tại Đài Loan trong nhiều năm, giúp cải thiện kỹ năng quân sự
Sau khi rút quân vào năm 1979, Mỹ chưa từng đóng quân với quy mô lớn ở Đài Loan, nhưng cũng không có nghĩa ở Đài Loan không có lính Mỹ. Theo The Economist, vào năm 2019, Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan đã xác nhận thông qua một người phát ngôn rằng, lực lượng thủy quân lục chiến chịu trách nhiệm bảo vệ đại sứ quán toàn cầu và những quân nhân tại ngũ của Mỹ đến từ lục quân, hải quân, không quân của nước này, đã thực thi nhiệm vụ ở Đài Loan trong suốt 14 năm qua.
Theo một tài liệu cập nhật định kỳ của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, tính đến ngày 30/6 năm nay, có 23 lính thủy quân lục chiến “đóng quân vĩnh viễn” tại Đài Loan, ngoài ra còn có 2 lính hải quân, 5 lính không quân, và rất nhiều quân nhân khác đã tới Đài Loan trong thời gian ngắn.
Một nguồn tin tiết lộ với The Economist vào năm 2018 rằng, khoảng 3.500 đến 4.000 nhân viên của Lầu Năm Góc đến thăm Đài Loan mỗi năm, trong đó một số người đã đào tạo kỹ năng quân sự cho quân đội nước này.
Tuy nhiên, tờ The Economist cho rằng việc quân đội Mỹ hỗ trợ Đài Loan trong việc tăng cường sức mạnh quân sự không phải là một phát hiện mới. Mỹ đã bán một lượng lớn vũ khí cho Đài Loan, và những vũ khí này thường cần được đào tạo mới có thể duy trì và vận hành. Vào tháng 11/2020, truyền thông Đài Loan loan tin rằng, Bộ tư lệnh hải quân Đài Loan “thừa nhận” việc các biệt kích của hải quân Mỹ đã huấn luyện Lực lượng Thủy quân Lục chiến Đài Loan về các hoạt động xâm nhập của tàu tấn công hoặc xuồng cao tốc. Những chiến lược này sẽ giúp Đài Loan chống lại Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) xâm lược. Nhưng khi đó, Bộ Quốc phòng Mỹ và Đài Loan đều đã phủ nhận báo cáo này. Một người thạo tin nói với The Economist rằng quân đội Mỹ đã tiến hành loại huấn luyện này cho quân đội Đài Loan trong nhiều năm.
Một người thạo tin khác cũng xác nhận với BBC rằng, kiểu huấn luyện quân sự này vẫn luôn tồn tại ở Đài Loan trong nhiều năm qua, chỉ là không ai nói về nó.
The Wall Street Journal tung tin vào thời điểm nhạy cảm
Bài báo của The Wall Street Journal được đưa ra vào thời điểm nhạy cảm hiện nay khi ĐCSTQ gia liên tục gia tăng áp lực quân sự lên Đài Loan; Bộ trưởng Quốc phòng Đài Loan Khâu Quốc Chính cho biết hôm 6/10 rằng, tình hình hai bờ eo biển hiện nay là nghiêm trọng nhất trong 40 năm ông phục vụ quân đội. Ông nói rằng đến năm 2025, ĐCSTQ hoàn toàn có khả năng sẽ xâm chiếm Đài Loan.
Tờ The Economist cho rằng, đối với chính phủ Mỹ, việc tiết lộ thông tin quân đội Mỹ đóng quân tại Đài Loan vào thời điểm này và tín hiệu liên tục ủng hộ Đài Loan gần đây có thể giúp kéo dài hòa bình giữa hai bờ eo biển.
Ông Richard Lloyd Parry, Biên tập viên Châu Á của tờ The Times (Anh), cũng có quan điểm tương tự. Ông Parry đã đưa ra một tài liệu hôm 8/10, nói rằng, Mỹ hiện đã quyết định “tiết lộ” sự hiện diện của họ ở Đài Loan, cho thấy Washington muốn gửi một tín hiệu công khai đến Bắc Kinh rằng Mỹ sẵn sàng sát cánh cùng Đài Loan.
Sau khi tin tức về việc quân đội Mỹ đóng quân tại Đài Loan được đưa ra, người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Mỹ John Supple, cho biết: “Trung Quốc (ĐCSTQ) đã tăng cường nỗ lực đe dọa và gây sức ép với Đài Loan cũng như các đồng minh và đối tác khác, bao gồm gia tăng các hoạt động quân sự ở khu vực lân cận Đài Loan, Biển Hoa Đông và Biển Đông. Chúng tôi cho rằng những hoạt động này phá hoại ổn định và tăng nguy cơ đánh giá sai”.
Ông Supple nói rằng ông không có bình luận gì về các hành động cụ thể, sự hiện diện hoặc việc huấn luyện của Mỹ, nhưng ông muốn nhấn mạnh rằng, sự ủng hộ và quan hệ quốc phòng của Mỹ với Đài Loan là để chống lại mối đe dọa hiện tại do ĐCSTQ gây ra. Ông Supple một lần nữa kêu gọi Bắc Kinh “tôn trọng những cam kết giải quyết tranh chấp bằng con đường hòa bình”.
Bắc Kinh phản ứng dữ dội
Sáng ngày 8/10, Bắc Kinh đã phản ứng gay gắt trước các thông tin trên. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên tuyên bố Mỹ cần phải biết tình hình Đài Loan “nhạy cảm đến mức độ nào” và “cần ý thức được mức độ nghiêm trọng” từ những hành động của Washington.
Ông Triệu còn nói rằng, Hoa Kỳ “cần ngừng bán vũ khí cho Đài Loan, cần ngừng hợp tác về mặt quân sự với Đài Bắc” để tránh làm “tổn hại tới quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh”, tránh làm tổn hại đến “hòa bình và ổn định tại eo biển Đài Loan”.
Mai Hạ